SCOPES konferencija, Sarajevo (Hotel Europe, V. Škarića 5), 23-24. septembar 2013.   

Etnodemokratija u srcu Evrope:  Politička mobilizacija i predstavljanje etničkih grupa u Bosni i Hercegovini u komparativnoj perspektivi

Organizatori: Daniel Bochsler (Zentrum für Demokratie Aarau - ZDA/ Univerzitet u Zurichu), Mirna Jusić (Centar za društvena istraživanja Analitika, Sarajevo) i Nenad Stojanović (ZDA / Univerzitet u Zurichu).

Bosna i Hercegovina (BiH) je istinska etnodemokratija. Tri dominantne etničke grupe (Bošnjaci, Hrvati i Srbi) priznati su kao "konstitutivni narodi" i njihovo političko predstavljanje garantirano je u institucijama na različitim nivoima organizacije vlasti u BiH. Dok sve druge evropske zemlje imaju jednu "titularnu naciju" koja je ili eksplicitno priznata (naprimjer, Hrvati u Hrvatskoj ili Nijemci u Njemačkoj) ili implicitno pozicionirana kao takva zbog njene statističke dominacije (naprimjer, švicarski Nijemci u Švicarskoj ili Makedonci u Makedoniji), u BiH su sva tri "konstitutivna naroda" titularna i nijedan od njih ne predstavlja statističku većinu u zemlji. Zbog toga je BiH unicum na evropskom kontinentu.

SCOPES* projekat "Etničke kvote i predstavljanje manjina u lokalnoj politici u Bosni i Hercegovini" (2009-2013), koji finansira  Švicarska nacionalna fondacija za nauku (Swiss National Foundation for Scientific Research) i Švicarska agencija za razvoj i saradnju (Swiss Development and Cooperation Agency), prevashodno je fokusiran na pitanje političke uključenosti manjina na lokalnom nivou u BiH. U gotovo svim općinama u poslijeratnoj BiH, jedan od konstitutivnih naroda čini etničku većinu, dok su dva druga naroda u manjini u numeričkom smislu. U nekim jedinicama lokalne samouprave, ove lokalne manjine predstavljene su u lokalnim vijećima/skupštinama kroz rezervirana mjesta. U periodu 2004./2008., praksa rezerviranih mjesta je proširena i na predstavnike 17 službeno priznatih "nacionalnih manjina". Ovaj istraživački projekat usmjeren je na ispitivanje političke uključenosti manjina i etnopolitičke mobilizacije u BiH, obuhvatajući i prijeratnu (izbori 1990.) i poslijeratnu situaciju (predstavljanje manjina kroz kvote).

Cilj ove konferencije, kojom se navedeni SCOPES projekat završava, jeste da se elaboriraju obrasci političke mobilizacije i predstavljanja etničkih grupa u BiH u komparativnoj perspektivi. Konferencija se sastoji od radionice i okruglog stola. Radionica će se fokusirati na pitanje osnaživanja manjina iz konceptualne i komparativne perspektive. U okviru okruglog stola sa širom stručnom publikom raspravljat će se o najznačajnijim pitanjima vezanim za jačanje političkog učešća manjina.

Publika: akademska (radionica 23. septembra), šira javnost (okrugli stol 24. septembra). Ulaz slobodan.

Ponedjeljak,  23. septembar 2013.

Radionica: Osnaživanje manjina: autonomija ili inkluzija?

Postoje tri osnovna pristupa za postizanje političkog osnaživanja etničkih manjina: teritorijalna autonomija za regione u kojima je manjinska populacija dominantna, kulturna (neteritorijalna) autonomija, ili predstavljanje na osnovu kvota. U okviru radionice će se raspravljati o ova tri pristupa, s empirijskim fokusom na zemlje Balkana i njihovo okruženje. Razmotrit ćemo koliko političke moći manjine mogu dobiti kroz ove instrumente, da li oni omogućavaju ili sprječavaju njihovo uključivanje u politički sistem, te nivo samouprave koji se njima postiže.

Jezik: engleski. Voditelj radionice: Nenad Stojanović (ZDA / Univerzitet u Zurichu)

13.30. Uvod u radionicu i SCOPES projekat (Edin Hodžić, Analitika)

13.45. Uvodno predavanje: "Poređenje etničkih kvota i etničkog predstavljanja u svijetu" (Karen Bird, Univerzitet McMaster, Hamilton, Kanada)

Diskutant: Edin Hodžić (Analitika)

14.30. Prva sesija: Teritorijalne i neteritorijalne autonomije

„Pojašnjenje koncepta kulturne autonomije. Slučaj Mađarske, Rumunije i Srbije“ (István Gergő Székely, Centralnoevropski univerzitet, Budimpešta)

„Reprezentativni zahtjevi i očekivani rezultati. Izbori za manjinska vijeća i međuetničko natjecanje u Srbiji“ (Christina Zuber, Univerzitet Pompeu Fabra, Barselona; kaoutorstvo sa Janom Jakubom Músom)

„Osporavanje i institucionalna ograničenja: Predstavljanje manjina u manjinsko-većinskim enklavama“ (Daniel Bochsler, ZDA / Univerzitet u Zurichu)

15.45-16.00.Pauza

16.00. Druga sesija: Predstavljanje kroz kvote

„Analiza političke responsivnosti prema etničkim manjinama. Da li je prisustvo manjinskih predstavnika zaista bitno?“ (Miriam Hänni, ZDA / Univerzitet u Zurichu)

„Kvote za manjine i učešće manjina u komparativnoj perspektivi“ (Florian Bieber, Univerzitet u Gracu)

„Političko učešće nacionalnih manjina u Hrvatskoj: Da li predstavljanje vodi ka političkoj integraciji ili klijentelizmu?“ (Antonija Petričušić, Univerzitet u Zagrebu)

17.15-17.30. Pauza

17.30. Treća sesija: Šta danas znamo o manjinskom predstavljanju u Bosni i Hercegovini? Akademski okrugli stol

Sinopsis rezultata SCOPES projekta (Nenad Stojanović) 10'

Diskusija eksperata i autora naučnih radova:

Florian Bieber, Univerzitet u Gracu; Antonija Petričušić, Univerzitet u Zagrebu; Sylvie Ramel, Univerzitet u Zurichu (eksperti)

Edin Hodžić, Analitika; Mirna Jusić, Analitika; Boriša Mraović, nezavisni istraživač; Damir Kapidžić, Univerzitet u Sarajevu; Christina Zuber, Univerzitet Pompeu Fabra, Barselona (autori naučnih radova)

18.45. Kraj radionice. 

Utorak, 24. septembar 2013.

Okrugli stol: Da li kvote za manjine u BiH zaista donose rezultate?

Stručni okrugli stol zamišljen je kao diskusija o implikacijama uvođenja kvota za manjine na javne politike. Pored govornika, događaj će okupiti i različite zainteresirane aktere, a naročito predstavnike manjinskih zajednica iz lokalnih sredina širom BiH, predstavnike parlamenata i relevantnih ministarstava, članove savjetodavnih tijela za manjine na različitim nivoima vlasti,  predstavnike međunarodnih organizacija i ambasada, te novinare.

Jezik: jezici BiH i engleski (simultani prevod)

Moderator: Nenad Stojanović (ZDA / Univerzitet u Zurichu)

9.30 – 10.00. Registracija i kafa dobrodošlice

10.00. Pozdravni govor (Nenad Stojanović i predstavnik Švicarske agencije za razvoj i saradnju)

10.10. SCOPES projekat: glavni rezultati (Edin Hodžić, Analitika)

10.20. „Kvote za manjine i učešće manjina u komprativnoj perspektivi“ (Florian Bieber, Univerzitet u Gracu)

10.30. Prva diskusija i pitanja publike

Govornici:

Florian Bieber, Univerzitet u Gracu

Karen Bird, Univerzitet McMaster

Edin Hodžić, Analitika

Christina Zuber, Univerzitet Pompeu Fabra University, Barselona

11.15. „Političko učešće nacionalnih manjina u Hrvatskoj: Da li predstavljanje vodi ka političkoj integraciji ili klijentelizmu?“ (Antonija Petričušić, Univerzitet u Zagrebu)

11.30. Druga diskusija i pitanja publike  

Govornici:

Daniel Bochsler, ZDA / Univerzitet u Zurichu

Asim Mujkić, Univerzitet u Sarajevu

Antonija Petričušić, Univerzitet u Zagrebu

Sylvie Ramel, Univerzitet u Zurichu

12.30. Kraj okruglog stola. Ručak

POSEBNA NAPOMENA:

Ova konferencija sastoji se od  dva dijela:

Na radionici planiranoj za 23. septembar razmatraće se konceptualni i metodološki aspekti koji se tiču pitanja učešća manjina u političkom životu. U tom smislu, prvi dan je zamišljen kao akademska radionica na kojoj će učestvovati članovi akademske zajednice, istraživači i analitičari.

Okrugli stol planiran za 24. septembar posvećen je implikacijama uvođenja manjinskih kvota na javne politike, i namjenjen je široj stručnoj javnosti i donosiocima odluka: predstavnicima manjinskih organizacija i savjetodavnih tijela, predstavnicima vlasti i nadležnih institucija, predstavnicima međunarodnih organizacija i ambasada, nezavisnim ekspertima i predstavnicima akademske zajednice, te novinarima.

Stoga Vas molimo da u prijavi za učešće naznačite da li želite da prisustvujete akademskoj radionici (23. septembar), okruglom stolu (24. septembar) ili želite učestvovati u oba segmenta konferencije. 

Prijave možete slati na adresu nermina.vraco@analitika.ba ili nas možete kontaktirati na broj telefona (+ 387) 33 215 825.

Zbog ograničenog broja mjesta, svi zainteresirani učesnici treba da potvrde svoje učešće unaprijed.

* SCOPES program (Scientific co-operation between Eastern Europe and Switzerland), koji finansiraju Švicarska nacionalna fondacija za nauku (Swiss National Foundation for Scientific Research) i Švicarska agencija za razvoj i saradnju (Swiss Development and Cooperation Agency), promovira naučnu saradnju između istraživačkih grupa i institucija u Švicarskoj i istočnoj Evropi, kao i u novim nezavisnim državama bivšeg Sovjetskog Saveza (www.snf.ch/E/international/europe/scopes).